Ορυχεία Θείου στο Παλιόρεμα

Δεν είναι εύκολο να επισκεφτείς το «Παλιόρεμα» καθώς βρίσκεται περιτριγυρισμένο από βραχώδη βουνά. Ωστόσο, η επίσκεψη αξίζει τον κόπο όχι μόνο για το τοπίο και τις σωζόμενες εγκαταστάσεις των θειούχων ορυχείων, αλλά κυρίως για την γνώση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας των μεταλλωρύχων, που θα θεωρούνταν ήρωες σήμερα, λόγω των απαιτήσεων κάτω από ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας που έπρεπε να υποστούν.

Από τα μέσα του 19ου έως τα μέσα του 20ου αι., όταν κατασκευάστηκε οδόστρωμα, οι εργάτες έμειναν στο Παλιόρεμα όλη την εβδομάδα. Ζούσαν σε σπηλιές και καλύβες μέχρι το 1937 όταν και χτίστηκαν μερικές κατοικίες. Μετά τη βάρδια τους το Σάββατο, περπατούσαν για ώρες για να φτάσουν στα σπίτια τους και ακολουθούσαν τον ίδιο δρόμο πίσω στα ορυχεία για τη βάρδια της Δευτέρας. Αγόραζαν βασικές προμήθειες από το τοπικό παντοπωλείο σε χαμηλές τιμές χρησιμοποιώντας ένα τοπικό νόμισμα που αντιπροσωπεύει 10 μονάδες σε νομίσματα.
Με τα χρόνια το θείο χρησιμοποιήθηκε για καθαρισμό, απολύμανση, ιατρικούς αλλά και στρατιωτικούς σκοπούς (υγρό πυρ από τους Βυζαντινούς), ως φυτοφάρμακο, ακόμη και για την κατασκευή θειούχων κεριών που χρησιμοποιούσαν αντί για σπίρτα. Οι παλαιότερες γραπτές μαρτυρίες εξόρυξης και εκμετάλλευσης θείου στο νησί προέρχονται από τον 5ο αι. π.Χ., όταν η Μήλος βρισκόταν υπό την Αθηναϊκή κυριαρχία.

Τα ορυχεία λειτουργούσας και ενώ η Μήλος ήταν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά η συστηματική εκμετάλλευση ξεκίνησε το 1862 από ανεξάρτητους εργολάβους μέχρι το 1928 που ιδρύθηκε η εταιρεία «Θειωρύχια της Μήλου». Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η παραγωγή συνεχίστηκε από τους Γερμανούς. Μεταπολεμικά οι εγκαταστάσεις ανακαινίστηκαν και χάρη στην πρωτοποριακή μέθοδο επεξεργασίας που επινόησε ο Ιάσονας Σβορώνος, επιτεύχθηκε παραγωγή 99,5% καθαρού θείου. Κατά μέσο όρο απασχολούνταν 220-300 εργαζόμενοι.